اخبار عصر جاهلی، بیشتر در قالب اشعار و برخی از گزارشهای پراکنده و ضمن آیاتی از قرآن کریم به ما رسیده است. شاید با استفاده از منابع موجود به سختی بتوان تصویری دقیق و سخنی قاطع از ابعاد مختلف جامعه جاهلی، از جمله شئون مختلف زن و خانواده ارائه کرد، به ویژه اینکه توجه نویسندگان و مورخان اسلامی بیشتر به ثبت تحولات و مسائل سیاسی جامعه و نقل اخبار پادشاهان و حکمرانان و نخبگان بوده تا حفظ اخبار اجتماعی و گزارش از زندگی عمومی مردم.
اما همین اخبار پراکنده و گزارشهای اندک، سرمایه ارزشمندی برای ترسیم وضعیت زن و خانواده در عصر جاهلی است، به خصوص که آیات قرآن کریم برای توصیف آن دوران، معیاری قطعی است.با مطالعة آثار اندیشمندان و صاحبنظران در تاریخ جاهلیت، درباره اوضاع زن و خانواده، به دو رویکرد میرسیم. گروهی معتقدند که زن در عصر جاهلی، جایگاه ممتازی داشت، با آزادی و شرافت زندگی میکرد و با استقلال رأی و اراده، نقش فعال و تأثیرگذاری در خانواده و جامعه ایفا میکرد و ـ برخلاف آنچه پنداشته میشود اوضاع او روشن و مناسب بود.(۱)
بازگشت نسب برخی از قبائل به زنان، شهرت بسیاری از بزرگان و مشاهیر عرب با نام مادرانشان، مشاوره با زنان در امور جنگی و پذیرش امان دادن زنان به جنگجویان دشمن، از دلایل عمده این رویکرد است.۳ البته شاید رمز انتساب فرزندان به مادران، شیوع ازدواجهای اشتراکی و وجود زنهای چند شوهر باشد نه احترام و پاسداشت زنان. شواهد دیگر هم وقایع اتفاقی و کمنظیرند که نمیتواند ملاک صدور چنین حکم کلی در مورد جایگاه زن در عصر جاهلی شود.
گروه دیگر که شمارشان بیشتر است، با استفاده از اخبار تاریخیِ متعدد، گزارش تاریک و اسفباری از اوضاع زن و خانواده در عصر جاهلی ارائه میدهند. کراهت از دختران و زنده به گور کردن آنها، انواع ازدواجهای ظالمانه، عدم حق انتخاب در ازدواج، محرومیت از ارث و به ارث رفتن زن مانند دیگر کالاها، نمونهای از شواهد این گروه است که در آینده، بیشتر به آن میپردازیم.
به نظر میرسد آیات قرآن کریم رویکرد دوم را تأیید میکند. در این آیات یا به طور مستقیم اوضاع نابسامان زن در جاهلیت بیان شده و یا ضمن بیان برخی از احکام، به این وضعیت آشفته اشاره شده است
*****************************************************************
- سعد زغلول عبدالحمید، فی التاریخ العرب قبل الاسلام، ص۳۰۸ / احمدامین سلیم، جوانب من تاریخ و الحضارة العرب فی العصور القدیمة، ص۲۵۴ / هادی علوی، فصول عن المرأة، ص۳۲ / صالح احمدعلی، محاضرات فی تاریخ العرب، ص۱۴۰٫
باسلامدوست عزیز لطفا لوگوی خودتون رو جهت درج در ثامن تم ارسال بفرمایید.
باتشکر
یاعلی
سلام.ممنون.ان شاءالله بهتون پیام میدم…
سلام هردو سایت شما در عفاف نامه لینک شد
سلام.ممنون بزرگوار.ان شاءالله بهتون پیام میدم.
با سلام
ممنونم که به سایت ظفرمند سر زدید و پیام تبادل لینک گذاشتید.
لینک هر دو سایت شما در بخش پیوندهای سایت ما به آدرس زیر قرار گرفت.
http://www.zafarmand.ir/?page_id=418
منتها ما فعلا تبادل لوگو نداریم
متشکرم از حضور و لطفتان
در پناه حق موفق و سربلند باشید
سلام خسته نباشید.مطلب پرمحتوا واموزنده ای بود.تشکر
سلام.ممنون از شما.لطف دارین.